„Dobra mama to mama w 100% oddana dziecku”

To przekonanie zasilane jest myśleniem, że opieka nad dzieckiem to sprawa wyłącznie matki. I jeśli nawet nie do końca się z tym zgadzamy, to tego rodzaju podejście jest w nas silnie zakorzenione i wspierane przez osobiste doświadczenia, wzory, które wynosimy z domu, i przekaz społeczny stawiający zajmowanie się dzieckiem w centrum życia matki.

Powoduje to, że możemy mieć kłopot z zostawieniem dziecka pod opieką innej dorosłej osoby, często nawet ojca dziecka. Możemy przez to dodatkowo czuć wyrzuty sumienia, gdy zajmujemy się sobą, pracujemy lub odpoczywamy. Wówczas w naturalny sposób brakuje nam przestrzeni i czasu dla siebie, ponieważ wszelkie obowiązki związane z dzieckiem próbujemy brać na siebie. Warto też zauważyć, że współczesna mama ma o wiele więcej zadań. Kiedyś sukces wychowawczy stanowiło dziecko najedzone, czyste i nieodzywające się kiedy nie trzeba. Dziś o sukcesie tym decyduje dbanie o rozwój poznawczy, intelektualny, emocjonalny, itp. Z każdej tej dziedziny próbujemy mieć doktorat. Dodatkowo nie żyjemy już w domach wielopokoleniowych i jesteśmy daleko od bliskich, a tym samym pozbawione rąk do pomocy. Często jedyną osobą, z którą możemy się dzielić odpowiedzialnością za dziecko, jest pracujący na cały etat nasz partner. Wypracowanie porozumienia w tej sprawie wymaga gruntownego przeformułowania stereotypowego myślenia o rolach męskich i kobiecych.

Co może nam pomóc?

• Świadomość, że bardzo wiele zaczyna się od samopoczucia mamy. Gdy czujemy się dobrze, łatwej nam przychodzi znoszenie frustracji, jesteśmy spokojniejsze, myślimy jaśniej, jesteśmy szczęśliwsze, a tym samym szczęśliwsze są nasze rodziny. Wiele spraw, w tym organizowanie czasu dla siebie po urodzeniu dziecka, wydaje się wtedy prostszych.

• Umęczone i poświęcające się matki są wbrew pozorom obciążeniem dla dzieci. Nierzadko słyszę w gabinecie od dorosłych pacjentów, jak trudno im z myślą, że w dzieciństwie mama poświęciła się dla nich w pełni.

• Gdy potrafimy zadbać o siebie, dziecko widzi, że mama ma swoje sprawy i swój czas, i w naturalny sposób łatwiej mu dbać o siebie i zajmować się sobą. Dzieci nie uczą się za pośrednictwem tego, co do nich mówimy, tylko na podstawie tego, jak się zachowujemy i co mogą zaobserwować.

•  Dziecko wzbudza w matce przeróżne uczucia, często skrajne, które niełatwo w sobie godzić, ale działa to też w drugą stronę. Również matka wzbudza w dziecku różne ambiwalentne uczucia, od miłości po frustrację. Odpoczynek od siebie jest kojący dla obu stron.

Dążenie do perfekcji (stawianie sobie nierealnych celów) i nieumiejętność elastycznego podejścia do dynamicznej sytuacji po urodzeniu dziecka

Ten kłopot dotyczy mam, które mają względem siebie bardzo wysokie wymagania. Gdy chcemy być perfekcyjne, pragniemy zrobić wszystko najlepiej, jak się da, w jak najkrótszym czasie. Zależy nam na byciu sprawną, skuteczną i wielofunkcyjną. Takie też są wymogi dzisiejszego społeczeństwa, które stawia na realizację celów oraz szeroko pojętą samowystarczalność. W chęci robienia czegoś dobrze nie ma nic złego, dopóki nie zaczynamy snuć nierealnych planów, wrzucać sobie na głowę zbyt wielu zadań i za każdym razem, gdy nam coś nie wychodzi, zarzucać się oskarżeniami. Naturalnie brakuje nam wtedy czasu, bo chcemy za dużo. Nadmiernie perfekcyjne mamy czują lęk i napięcie, gdy rzeczy, które sobie zaplanowały, nie zostaną wykonane lub gdy efekt odbiega od ich często wysokich standardów. Skutkuje to brakiem motywacji, złym samopoczuciem i wrażeniem tonięcia w zalewie niezałatwionych spraw i samooskarżeń. Uważamy, że nie zasługujemy wówczas na dobre słowo, a tym bardziej na kawę z koleżanką, godzinę sam na sam z książką czy po prostu sen i odpoczynek. Nadmiernie perfekcyjne mamy są skłonne do poświęcania swojego prywatnego czasu dla dobra spraw związanych z opieką nad dzieckiem i prowadzeniem domu.

Myśląc o nadmiernym perfekcjonizmie, musimy wiedzieć, że mocne skupianie się na wykonywaniu różnych czynności może być sposobem na odciągnięcie uwagi od własnego wnętrza. Być może właśnie tam dzieje się coś niepokojącego. Warto spojrzeć również na swoją przeszłość. Czy przypadkiem nie stawiano nam wygórowanych oczekiwań? Czy nie otaczano nas jedynie warunkową miłością? Nasze doświadczenia lub sposób, w jaki je przeżywaliśmy, czasem powodują, że nie widzimy wartości w robieniu czegoś przyjemnego dla siebie. Boimy się, że popełnimy błąd i przez to nie będziemy kochani i akceptowani. Zastanowienie się nad tym może rzucić nowe światło na pojmowanie przez nas naszych problemów związanych z wygospodarowaniem czasu dla siebie.

Co może nam pomóc?

• Świadomość, że bycie mamą to duża odpowiedzialność, ale też sytuacja, w której znajdujemy się pierwszy raz. I nie ma znaczenia, czy to pierwsza, druga czy czwarta ciąża: zawsze jesteśmy pierwszy raz mamą tego konkretnego dziecka w tym konkretnym czasie w naszym życiu.

• Troszczenie się o siebie co najmniej tak, jak chciałybyśmy się troszczyć o swoje dzieci. Danie sobie czasu na naukę, wątpliwości i niewiedzę, pozwolenie sobie na niedoskonałość.

• Dostrzeganie wielu odcieni szarości – to, że nie ugotowałam obiadu, nie dyskwalifikuje mnie jako dobrej mamy. Uznanie i zaakceptowanie, że nie mam siły lub mi się nie chce, to dowód na to, że rozumiem siebie, jestem dla siebie wyrozumiała i troskliwa.

• Zastanowienie się nad własnymi potrzebami i nawiązanie z nimi kontaktu. Pomocne może się okazać spisanie ich na kartce.