Afty w ustach - przyczyny i leczenie

Afta – co to jest?

Afty to okrągłe, niewielkie, płytkie nadżerki lub owrzodzenia. Pojawiają się w jamie ustnej, na błonie śluzowej policzków, języka oraz wargach. Niekiedy mają średnicę nawet 3 centymetrów i przez wysoką bolesność utrudniają mówienie i jedzenie. Zwykle jednak są niewielkie, a ból, chociaż przykry i uciążliwy, nie uniemożliwia funkcjonowania. Afty występują pojedynczo lub w grupach. Nadchodzącą aftę zapowiada mrowienie lub pieczenie. Potem pojawiają się płytkie zmiany, które zwykle po 1-2 dniach pokrywają się białym, żółtym lub szarym nalotem z czerwoną obwódką. Znikają po 4-8 dniach, chociaż te większe i uporczywe mogą męczyć nawet przez kilka tygodni.

Skąd się biorą afty w ustach?

Afty w jamie ustnej nie są efektem infekcji wirusowej, nie są więc zaraźliwe, chociaż często można się spotkać z takim poglądem. Na to, czy afta się pojawi, czy nie, ma wpływ kilka czynników. Co ważne, inaczej trzeba patrzeć na małe afty, inaczej na duże. Małe afty sprawiają mniej bólu, szybko znikają, ale częściej nawracają. Duże dłużej się goją i towarzyszy im niekiedy złe samopoczucie całego organizmu – może się pojawić osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych.

Małe afty mogą być spowodowane:

• zaniedbaniami w higienie jamy ustnej;
• próchnicą lub innymi chorobami zębów;
• urazami mechanicznymi śluzówki;
• urazami spowodowanymi przez aparat ortodontyczny lub protezę;
• przyjmowaniem antybiotyków;
• złą dietą;
• alergiami;
• stresem;
• uwarunkowaniami genetycznymi.

Jakie są przyczyny powstawania dużych aft?

• zaniedbania w higienie jamy ustnej;
• zaburzenia hormonalne;
• choroby związane ze spadkiem odporności;
• choroby autoimmunologiczne;
• niedobory pewnych witamin i minerałów, np. żelazo, kwas foliowy, witamina B12;
• podrażnienia spowodowane stosowaniem past, które w swoim składzie mają dodecylosiarczan sodu.

Nawracające afty mogą być objawem wielu chorób, od celiakii przez refluks po zakażenie wirusem brodawczaka lub opryszczki. O ile chwilowe osłabienie odporności może skutkować pojawieniem się afty i nie jest to powód do niepokoju, o tyle częste i liczne afty powinny zostać skonsultowane z lekarzem.

Jak leczyć afty?

W aptekach dostępne są bez recepty środki, które przyspieszają gojenie aft. Warto też sięgnąć po domowe sposoby na afty. Przemywanie wodą utlenioną odkaża zmianę i przyspiesza regenerowanie śluzówki. Podobnie działa płukanka z roztworu soli. Naturalne sposoby na afty to również napary z rumianku lub tymianku, które działają przeciwbólowo. Przykładanie torebki herbaty łagodzi dolegliwości i pomaga osuszać afty. Podstawą leczenia aft jest jednak diagnozowanie ich przyczyny i zapobieganie nawrotom. Osoby noszące aparat ortodontyczny powinny porozmawiać z ortodontą o zabezpieczeniu tych elementów, które mogą kaleczyć śluzówkę – można na przykład zastosować kawałek wosku na drut. Ponieważ choroby jamy ustnej i zębów mogą powodować afty, niezbędne jest przeprowadzenie leczenia stomatologicznego i wdrożenie skutecznej profilaktyki.

Jak dbać o zęby, by uniknąć aft?

Kamień nazębny, próchnica i inne choroby jamy ustnej i zębów mogą być przyczyną aft – małych i dużych. Początkiem wielu dolegliwości jamy ustnej jest płytka nazębna, która zbiera się na zębach i jeśli pozostaje na nich zbyt długo, prowadzi do powstania kamienia nazębnego i próchnicy. Szczególnie ważne jest usuwanie płytki nazębnej z przestrzeni międzyzębowych, do których dotarcie szczoteczką manualną jest niemal niemożliwe. Znacznie lepszym rozwiązaniem niż tradycyjne szczotkowanie jest sięgnięcie po irygator do zębów. Philips Sonicare Power Flosser 3000 usuwa do 99% płytki nazębnej¹ w czyszczonych obszarach. Działanie urządzenia można dopasować do swoich potrzeb, korzystając z 2 trybów czyszczenia i 3 poziomów intensywności. Końcówka Quad Stream w kształcie litery X rozdziela strumień wody na 4 strumienie, które pokrywają większy obszar między zębami i wzdłuż linii dziąseł. W ten sposób szybko – bo w zaledwie 60 sekund - i dokładnie zostają wyczyszczone najtrudniej dostępne obszary.