Tacierzyństwo - jak być dobrym ojcem?

Dlaczego ojcowie unikają bycia sobą w ojcostwie?

„Nie jestem kompetentny”, „To mama wie lepiej niż ja”, „Matka ma instynkt macierzyński” – powtarzają ojcowie. Ale czy tak jest na pewno? Stereotypowy podział ról jasno wskazuje, że dzieckiem zajmuje się matka, a ojciec albo jest wykluczony, albo nie przystoi mu zajmować się dzieckiem. Na całe szczęście odchodzimy od tego „modelu”. Ma on jednak nadal swoje konsekwencje. Jeszcze wcale nie tak dawno temu ojcowie nie mieli praktycznie kontaktu z dziećmi, a ojciec bawiący się z dzieckiem w piaskownicy był dziwny i zawstydzał tym matkę dziecka. Można na podstawie tego wysnuć wniosek, że ojcom brakuje doświadczenia i praktyki, ale też osobistych doświadczeń z własnymi ojcami, bowiem dzisiejsi tatowie często są dziećmi ojców nieobecnych. A nie czujemy się przecież dobrze i komfortowo w sytuacjach, w których brakuje nam doświadczenia, gdy wkraczamy w obszar zarezerwowany dla kogoś innego, gdy przełamujemy stereotypy i zaczynamy robić coś, co jest „niemęskie”, gdy chcemy być ojcami dla swoich dzieci, ale nie wiemy, jak się tą opieką dzielić z matką dziecka.

Brak kompetencji i doświadczenia, a także towarzysząca temu niepewność powodują, że ojcowie próbują naśladować matki. Matki są w oczach ojców ekspertkami, posiadaczkami instynktu macierzyńskiego, który powoduje, że wiedzą lepiej, a przynajmniej wiedzą. I tu warto poruszyć kwestię funkcjonowania domów wielopokoleniowych, których już nie ma. Teraz jesteśmy rodzinami nuklearnymi. Rodzina składa się często z mamy, taty i dzieci. Jesteśmy pooddzielani od bliskich setkami kilometrów i jeśli ojcowie nie włączą się w opiekę nad dzieckiem i zajmowanie się domem, to mogą się w swoim rodzicielstwie nie odnaleźć. Rodzi to w mężczyznach ogrom frustracji, a pary, które zostają rodzicami, bardzo szybko napotykają kryzysy. W wątpliwość poddane zostaje istnienie instynktu macierzyńskiego jako tajemnej wiedzy i umiejętności, które rzekomo posiadają matki. Obecnie o instynkcie macierzyńskim mówi się jako o efekcie doświadczenia, które kiedyś zdobywały kobiety żyjące w domach wielopokoleniowych, gdzie dzieci było po porostu więcej, gdzie opiekowały się rodzeństwem, dziećmi sióstr, braci i sąsiadów. Teraz, gdy żyjemy w rodzinach nuklearnych, kobiety nie mają takich doświadczeń i często pierwsze dziecko, które rodzi się parze, to też pierwsze niemowlę, z jakim mają do czynienia i matka i ojciec. Poziom wiedzy i doświadczenia jest u nich taki sam. Ta informacja bywa zaskakująca zarówno dla matek, jak i dla ojców. Jest pomocna o tyle, że z matek ściąga ciężar odpowiedzialności, a ojcom dodaje wiary w siebie. Bo skoro startujemy z tego samego poziomu, to pojawiająca się później dysproporcja jest efektem naszych działań. I nie ma tu wielkiego znaczenia to, że ojciec pracuje do 17.00, a mama jest z dzieckiem w domu. Nie o czas, ale o odpowiedzialność za dziecko tu chodzi.

Jaki powinien być ojciec?

Bądź ojcem, który aktywnie wychowuje, a nie ojcem, który pomaga matce w wychowywaniu. To najlepsze, co możesz zrobić dla swojego dziecka, siebie i matki Twojego dziecka. Do dzieła tato! 

Kilka pomocnych wskazówek:

1. Bądź przy porodzie. Z jednym „ale”. Jeśli uważasz, że nie chcesz, nie czujesz się na siłach bądź cokolwiek innego mówi Ci, że to nie jest dobry pomysł, to tego nie rób. Ważne, by była to Twoja decyzja i byś ją rozumiał.

2. Kanguruj po porodzie. Kontakt skóra do skóry jest niezwykle ważny. Po porodzie matka Twojego dziecka może być w różnym stanie, może nie móc zająć się dzieckiem. To dobry moment, by przejąć opiekę nad maleństwem i rozpocząć w ten piękny sposób Waszą wspólną przygodę – kładąc je nagie na swoją nagą klatkę piersiową. Zalet kangurowania jest całe mnóstwo. Zachęcam do zgłębienia tematu.

3. Bądź w domu po powrocie ze szpitala tak długo jak to tylko możliwe. W tym czasie noś na rękach, w chuście, usypiaj, chodź na spacery, ubieraj, przebieraj.

4. Miej z dzieckiem wspólny czas – zaplanuj sobie czynności, za które odpowiadasz tylko Ty. Dobrym pomysłem jest na przykład to, abyś zawsze to Ty kąpał maleństwo – już od pierwszych dni.

5. Podejmuj samodzielne decyzje w sprawie dziecka, nie daj sobie wmówić, że źle nosisz dziecko, źle zmieniasz pieluszkę, źle je karmisz tylko dlatego, że matka dziecka robi to inaczej. Robisz to na swój sposób i jeśli czujesz, że masz rację, nie ustępuj. Nie oznacza to jednak, aby zawsze upierać się przy swoim i nie słuchać tego, co do powiedzenia ma druga strona.

Autor: Sylwia Kopka, psycholożka