Międzynarodowa wymiana doświadczeń: polscy liderzy ochrony zdrowia z wizytą w Holandii

Jak wygląda zrównoważony rozwój w praktyce? Na ten temat dyskutowało blisko 20 przedstawicieli kadry zarządzającej wysokiego szczebla polskich placówek medycznych, którzy w dniach 19-21 maja odwiedzili m.in. Amsterdam, Hagę i Eindhoven. Celem trzydniowej wizyty studyjnej, zorganizowanej przez Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju INNOWO, było wzajemne dzielenie się wiedzą pomiędzy polskimi i holenderskimi ekspertami w zakresie innowacji i zrównoważonego zarządzania w ochronie zdrowia. 

Szpital w wersji green

Zdaniem dr Tedrosa Adhanoma Ghebreyesusa, dyrektora generalnego Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), miejsca, w których się leczy powinny być liderem zmiany, a nie przyczyniać się do obciążenia chorobami [1]. Nie jest to apel bez znaczenia – sektor ochrony zdrowia, generuje dziś 4,4% globalnej emisji gazów cieplarnianych [2]. Emisje pochodzące bezpośrednio z placówek opieki zdrowotnej stanowią 17% światowego śladu węglowego tego sektora, a pośrednie emisje z zakupionej energii elektrycznej, pary, chłodzenia i ogrzewania to kolejne 12%. Natomiast większość - aż 71% pochodzi z łańcucha dostaw sektora opieki zdrowotnej [3].

W dobie kryzysu klimatycznego sektor ochrony zdrowia staje więc przed wyzwaniem; jak leczyć, nie pogarszając jednocześnie stanu środowiska. Holandia pokazuje, że to możliwe. Kraj ten konsekwentnie wdraża zasady zrównoważonego rozwoju, realizując założenia „Green Deal on Sustainable Healthcare 3.0” ogłoszonego w 2022 roku. Na terenie Holandii działają już tzw. „zielone szpitale”, które łączą wysoką jakość opieki z odpowiedzialnością klimatyczną.

– W ramach wizyty studyjnej przedstawiciele polskiego sektora zdrowia odwiedzili dwa szpitale kliniczne, gdzie zostały już zaimplementowane rozwiązania z obszaru „green hospital” – mówi dr inż. Agnieszka Sznyk, prezeska Fundacji INNOWO i organizatorka wyjazdu. – Celem wizyty było nie tylko wymiana know-how, ale przede wszystkim promocja innowacyjnych praktyk, które pokazują, że nowoczesny szpital może leczyć, minimalizując szkodliwy wpływ na środowisko. Holenderski przykład dowodzi, że zrównoważona transformacja w ochronie zdrowia jest możliwa i konieczna. To kierunek, który warto naśladować także w Polsce.

Zarządzanie zrównoważoną placówką – teoria i praktyka

Wizyty w Catharina Hospital w Eindhoven oraz Jeroen Bosch Hospital w Den Bosch pokazały, jak na żywo wygląda wdrażanie zrównoważonych rozwiązań w ochronie zdrowia. Uczestnicy delegacji mieli okazję zapoznać się z funkcjonowaniem nowoczesnych centrów klinicznych, a w pierwszym z nich zwiedzić także Cathlab (catheterization laboratory), laboratorium służące do obrazowania, diagnostyki i leczenia chorób sercowo-naczyniowych [4].

- Takie inicjatywy doskonale wpisują się w ideę debaty o zrównoważonym rozwoju w ochronie zdrowia, o tym, ile mamy jeszcze do zrobienia, ale też o tym, co już udało nam się osiągnąć. Holenderskie doświadczenia pokazują, że szpitale coraz częściej inwestują m.in. w zastosowanie odnawialnych źródeł energii do zasilania budynków czy w cyfryzację – podkreślił Krzysztof Kowalik, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. św. Barbary w Sosnowcu.

W sercu polityki zdrowotnej Królestwa Niderlandów 

Zakorzenione w holenderskim zaangażowaniu na rzecz zdrowia, praw człowieka i przywództwa w promowaniu powszechnego dostępu do zdrowia WHO i Holandia rozwinęły wieloletnie strategiczne partnerstwo w zakresie globalnych wyzwań zdrowotnych i wspierania lepszego zdrowia i dobrobytu na całym świecie. Wspólne priorytety określone w programie pracy WHO i holenderskiej globalnej strategii zdrowia na lata 2023-2030 stanowią podstawę partnerstwa [5].

Holenderska strategia podkreśla, że sytuacja w zakresie zdrowia publicznego rządu w Hadze jest nierozerwalnie związana ze światowymi zmianami i wyzwaniami zdrowotnymi. Koncentruje się ona na 3 kluczowych priorytetach, z których jeden zasługuje na szczególną uwagę – to integracja polityki klimatycznej z ochroną zdrowia [6] poprzez uwzględnienie wpływu zmian klimatu na zdrowie publiczne i odwrotnie, w tym: uczynienie opieki zdrowotnej bardziej zrównoważoną i odporną na zmiany klimatu; międzynarodowe działania w zakresie klimatu, wody, warunków sanitarnych i żywności [7].

Odbyte w tym kontekście spotkanie polskiej delegacji z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia Holandii oraz rozmowy w polskiej ambasadzie w Hadze nabierają strategicznego znaczenia. Były one realną szansą na zawiązanie współpracy z decydentami kształtującymi europejską politykę zdrowotną.

W obliczu wspólnych wyzwań — takich jak kryzys klimatyczny i jego wpływ na zdrowie — dialog na najwyższym szczeblu staje się nie tylko potrzebny, ale wręcz niezbędny.

Strategiczna współpraca kluczem do zielonej transformacji ochrony zdrowia 

Jednym z ostatnich punktów programu były odwiedziny w Philips Innovation Hub w Best. Goście mieli okazję zapoznać się z najnowszymi, proekologicznymi rozwiązaniami Philips tworzonymi w oparciu o metodologię EcoDesign, które łączą troskę o środowisko z najwyższą jakością opieki nad pacjentem. To właśnie w Best działa również jedna z globalnych fabryk firmy, w której rekondycjonuje się zaawansowane urządzenia medyczne – od tomografów, przez rezonanse, po sprzęt do terapii obrazowej (IGT). Proces ten nie tylko wydłuża cykl życia sprzętu, ale też znacząco ogranicza zużycie surowców i koszty.

– Zmiana w sektorze zdrowia wymaga nie tylko decyzji systemowych, ale także przekrojowej współpracy międzynarodowej, która dostarcza konkretne rozwiązania– podkreśla Michał Kępowicz, członek zarządu i dyrektor ds. relacji strategicznych i market access w Philips Polska. – Rozwiązania holenderskie pokazują, jak szeroki wachlarz korzyści płynie z odpowiedzialnej transformacji systemu ochrony zdrowia. Technologia zaś nie tylko umożliwia wdrażanie tych zmian, ale staje się ich katalizatorem – dostarczając narzędzi, które realnie wpływają na jakość opieki i zmniejszenie śladu węglowego całego sektora.

Wizyta w Holandii potwierdziła, że zielona transformacja ochrony zdrowia to szansa na odporny, dostępny i efektywny system. Philips, jeden z partnerów wyjazdu, stanowi dziś jeden z najbardziej wyrazistych przykładów, nowoczesnych, a jednocześnie prośrodowiskowych rozwiązań. Aż 24% przychodów firmy pochodzi dziś z rozwiązań cyrkularnych [8], co przekłada się na realne oszczędności zasobów i kosztów. Technologie takie jak te działające bez konieczności uzupełniania helu, które – wspierane przez międzynarodowe partnerstwa – zmieniają oblicze współczesnej medycyny. To właśnie tam, gdzie spotykają się innowacje, przemyślana strategia i realna współpraca, powstaje nowy model ochrony zdrowia – bardziej zrównoważony, skoncentrowany na pacjencie i gotowy sprostać wyzwaniom, które czekają nas w przyszłości.