Jak zatrzymać laktację?

Zatrzymanie laktacji – kiedy mama nie może karmić piersią?

Karmienie piersią jest najbardziej naturalnym i najlepszym dla dziecka sposobem żywienia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłącznie karmienie piersią przez pierwsze pół roku życia niemowlęcia oraz jego kontynuację po szóstym miesiącu – do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia lub dłużej (tak długo jak matka i maluch tego potrzebują) przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających. Zalety mleka mamy są nieocenione dla budowania odporności maluszka, a samo przystawianie do piersi pozwala na tworzenie unikalnej więzi. Karmienie piersią nie zawsze jest jednak możliwe, a przyczyny takiego stanu mogą być różne.

Zdarza się, że taki sposób żywienia dziecka nie jest możliwy z powodu problemów zdrowotnych kobiety. Wśród nich znajdują się m.in. zakażenie wirusem HIV, ciężka niewydolność krążenia, stosowanie chemio- lub radioterapii, opryszczka brodawki piersiowej. Ponadto przeciwwskazaniem do karmienia piersią jest przyjmowanie przez kobietę pewnych grup leków, są to np.: cytostatyki, niektóre preparaty przeciwwirusowe czy przeciwdepresyjne, a także substancje psychoaktywne. Niekiedy maluszek nie może pić mleka mamy ze względu na swój stan zdrowia. Dzieje się tak na przykład, gdy dziecko choruje na choroby metaboliczne, takie jak galaktozemia czy fenyloketonuria czy cierpi na rozszczep podniebienia (niektóre przypadki).

Co istotne, kobieta może zrezygnować w dowolnym momencie z karmienia piersią, nawet jeśli nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań zdrowotnych (lub może w ogóle nie karmić piersią swojego dziecka). Jej decyzji w tym zakresie nikt nie powinien kwestionować, ani tym bardziej wpędzać w poczucie winy. Ważne jednak, aby świeżo upieczona mama była świadoma, że jeśli ma wątpliwości w tym zakresie, może uzyskać wsparcie laktacyjne, konsultując się z certyfikowanym doradcą laktacyjnym.

Co stosować na zatrzymanie laktacji?

Już między 16. a 20. tygodniem ciąży pod wpływem hormonów rozwija się sieć przewodów mlecznych – niektóre przyszłe mamy mogą w tym okresie zauważyć kropelki mleka wypływające z piersi. Intensywna produkcja mleka rozpoczyna się jednak dopiero po porodzie, początkowo jest to siara, po kilku dobach pojawia się nawał. Jeśli kobieta nie chce w ogóle karmić piersią, zatrzymanie laktacji powinno nastąpić jak najszybciej. Można wówczas zastosować metody farmakologiczne – najczęściej w hamowaniu laktacji podaje się bromokryptynę lub kabergolinę (są to leki dostępne na receptę). U części pacjentek mogą one jednak powodować nieprzyjemne skutki uboczne, takie jak: nudności, zawroty głowy, bóle głowy, senność.

Alternatywą dla farmakologii są domowe sposoby na zatrzymanie laktacji:

• Okłady ze schłodzonych, rozgniecionych liści kapusty – to tradycyjna, stosowana przez nasze babcie, metoda na zmniejszenie bolesności piersi i stanu zapalnego, a także łagodne zahamowanie laktacji. Można również zastosować zimne kompresy w postaci zamoczonej w wodzie z lodem pieluszki tetrowej.

• Odciąganie niewielkiej ilości mleka, do momentu poczucia uczucia ulgi – ważne, aby nie opróżniać całych piersi, co będzie niepotrzebnie podtrzymywało laktację. 

• Picie naparu z szałwii – roślina ta znana jest ze swoich właściwości hamowania produkcji mleka. 1 łyżkę szałwii należy parzyć przez 5–15 minut i pić od 2 do 3 szklanek dziennie – w zależności od potrzeb. Podobne działanie mają również inne zioła: melisa, mięta, pokrzywa, jaśmin.

Zatrzymanie laktacji a odstawienie dziecka od piersi

Gdy mama karmi piersią, ale z jakichś powodów chce odstawić dziecko, powinna to robić stopniowo. Warto najpierw wprowadzać pokarmy stałe, tak aby maluch zjadał kilka posiłków dziennie. Następnie trzeba eliminować 1 karmienie na kilka dni, żeby cały proces przebiegał łagodnie i nie wywoływał w dziecku silnych frustracji (mama musi ocenić, z których karmień najłatwiej będzie zrezygnować). Można też stopniowo wydłużać przerwy pomiędzy karmieniami. Tak przebiegający proces odstawienia dziecka od piersi nie powinien wiązać się z powstawaniem zastojów czy wystąpienia zapalenia piersi.

Ile trwa zatrzymanie laktacji? Nawet po zakończeniu karmienia, mleko może być obecne w gruczołach piersiowych jeszcze przez długi czas, przez kilka, a nawet kilkanaście miesięcy. Jeśli nie powoduje to dyskomfortu, można poczekać, aż laktacja całkowicie zaniknie. Jeżeli natomiast mama odczuwa ból i obrzęk piersi, powinna zastosować wymienione powyżej domowe sposoby na wstrzymanie laktacji: picie naparu z szałwii, odciąganie mleka do uczucia ulgi, chłodne okłady.