Anatomia badania snu
Jeżeli od dłuższego czasu masz problemy ze snem, nie czujesz się wypoczęty po długiej nocy, bez przerwy czujesz się zmęczony – czas udać się na badanie snu. Istnieje wiele zaburzeń, które mogą zakłócać nocny odpoczynek, a nawet zagrażać zdrowiu. Znalezienie pierwotnej przyczyny bywa czasochłonne, dlatego w przypadku diagnozowania zaburzeń snu istotny jest nie tylko wynik, ale również sam proces diagnostyczny.
Co może zaburzać Twój sen?
Możesz przeczytać o wielu powodach zaburzeń snu[1]. Wiele z nich ma podobne objawy, ale u ich podstaw leżą inne przyczyny. Dlatego ustalenie, co konkretnie dotyczy Ciebie, zwykle wymaga konsultacji ze specjalistą. Oto kilka typowych zaburzeń snu[2]: Głośne chrapanie lub wielokrotne budzenie się w nocy Często powodem jest zespół bezdechu sennego[3]. Możesz czuć się zmęczony, rozdrażniony albo mieć bóle głowy w ciągu dnia. Zaburzenie to może spowodować nawet przeciążenie serca – groźne dla naszego zdrowia. Narkolepsja[4] O tym zaburzeniu mówimy, gdy regularnie zasypiasz w ciągu dnia w sposób nagły, bez żadnego ostrzeżenia. Podczas zapadania w sen lub budzenia się, możesz też doświadczać halucynacji. Pomocne mogą się okazać zaplanowane drzemki oraz odpowiednio dobrane leki. Okresowe zaburzenia ruchu kończyn Polega na zginaniu i rozprostowywaniu nóg podczas snu. Zespół niespokojnych nóg[5] jest bardzo uciążliwy – to przymus nieustannego poruszania nogami, ponieważ w bezruchu doznajesz dziwnych odczuć. Pomocne mogą być tu leki i odpowiednia terapia. Parasomnie[6] Pozostałe zaburzenia snu. Możesz np. lunatykować, mówić i zgrzytać zębami przez sen lub regularnie miewać koszmary senne. Jeśli te objawy dotyczą Ciebie – konsultacja z lekarzem i badanie snu mogą okazać się niezbędne. „Wyłączenie” lub rozregulowanie rytmu dobowego Również może być przyczyną problemów ze snem. Winne mogą być m.in. praca zmianowa, ekspozycja na światło w godzinach wieczornych i nocnych, nieregularne pory aktywności i snu oraz podróże lotnicze ze zmianą stref czasowych. Tutaj pomocne mogą okazać się ćwiczenia, terapia światłem, czy nawet suplementy – takie jak melatonina. Bezsenność Zaburzenie, nie pozwalające zasnąć lub przespać spokojnie nocy przez dłuższy czas. Wpływać na to może wiele czynników, takich jak nieświadome poruszanie się w trakcie snu, problemy medyczne czy brak odpowiedniej higieny snu.
Jak właściwie zdiagnozować zaburzenia snu?
Uzyskanie właściwej diagnozy[7] często zajmuje trochę czasu, może także wymagać stosowania metody prób i błędów. Lekarze często proszą o prowadzenie rejestru, który będzie śledził jakość snu, zmęczenie w ciągu dnia czy nawyki poprzedzające udanie się na spoczynek. Konieczne może być wypełnienie ankiety dotyczącej snu, która w jednym miejscu zbiera historię chorób i jest jednocześnie zestawieniem stanu naszego zdrowia. Lekarz może także zlecić badanie krwi, aby wykluczyć problemy zdrowotne wpływające na jakość snu. Specjaliści od zaburzeń snu próbują różnych rodzajów leczenia i zmiany nawyków snu, aby sprawdzić, czy dane ćwiczenia bądź eliminacja np. kofeiny okażą się pomocne. Konieczne może być też badanie snu, jeżeli inne testy nie ujawnią przyczyn problemów lub jeżeli leczenie okaże się nieskuteczne.
W laboratorium snu
Lekarze często zalecają badanie snu w nocy[8] (zwane również polisomnografią[9]), aby sprawdzić, czy nie występują takie zaburzenia, jak narkolepsja, zespół niespokojnych nóg, zespół bezdechu sennego, bezsenność lub problemy dotyczące fazy snu paradoksalnego (REM). Aby wykonać takie badanie, należy udać się do laboratorium snu, w którym EEG (elektroencefalografia − nieinwazyjna metoda diagnostyczna służąca do badania bioelektrycznej czynności mózgu) będzie monitorować fale mózgowe w fazie REM i w innych fazach snu. Dodatkowe czujniki monitorują ruchy oczu, napięcie mięśni, poziom tlenu, oddech, rytm serca, ruchy ciała, a nawet chrapanie. Zazwyczaj należy przyjść do laboratorium na dwie godziny przed snem i przynieść ze sobą piżamę. Na Twoim ciele zostaną umieszczone odpowiednie czujniki i będziesz spać w zaciemnionym pokoju. Nie masz czym się martwić – większość ludzi dobrze śpi podczas tego badania, a w razie potrzeby dostępna jest toaleta. Wyniki badania zostaną poddane analizie, a ustalenia będą omówione podczas wizyty
u lekarza.
Jak leczyć zaburzenia snu?
Leczenie[10] będzie zależało od diagnozy, która zostanie postawiona na podstawie badania snu. Możesz otrzymać leki, urządzenia pozycjonujące, dzięki którym nie będziesz spać na plecach, urządzenia doustne do zmiany pozycji szczęki lub aparat CPAP do leczenia bezdechu sennego. W pewnych sytuacjach niektórzy lekarze zalecają kontakt z psychologiem snu. Możesz również zostać poproszony o wprowadzenie na próbę określonych zmian w życiu, takich jak ograniczenie spożycia kofeiny lub alkoholu, Zrzucenie kilku nadprogramowych kilogramów, zmianę nocnych rytuałów lub spanie w chłodniejszym lub ciemniejszym pomieszczeniu. Wszystko to wymaga czasu. Niekiedy niezbędna okazuje się zmiana leków, dostosowanie aparatu CPAP lub nawet drugie badanie snu, jeżeli leczenie nie przynosi oczekiwanych efektów. Pamiętaj, że diagnozowanie zaburzeń snu i ustalenie odpowiedniego leczenia to specyficzny proces. Niektórych odpowiedzi nie da się znaleźć od razu, ale ważne jest, aby nie rezygnować z badań i leczenia. Każdy krok na tej drodze przybliża Cię do wyższej jakości snu – co z kolei wpływa na całe Twoje życie. [1] https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/polysomnography/about/pac-20394877 [2] https://www.aastweb.org/blog/how-to-diagnose-treat-the-5-most-common-sleep-disorders [3] https://www.sleepfoundation.org/sleep-apnea [4] https://www.sleepfoundation.org/articles/narcolepsy [6] https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12133-parasomnias--disruptive-sleep-disorders [7] https://www.sleepfoundation.org/insomnia/diagnosis [8] https://www.sleepfoundation.org/excessive-sleepiness/diagnosis/how-does-sleep-study-work [9] https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/polysomnography/about/pac-20394877
