Co było pierwsze: bezsenność czy bezdech senny?  

 

Czy bezsenność powoduje bezdech senny, czy bezdech senny powoduje bezsenność? To przypomina pytanie o to, co było pierwsze: jajko czy kura?

 

W medycynie snu przyjmuje się, że przewlekła bezsenność to całkowicie odrębne zaburzenie od obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) — schorzenia, w wyniku którego osoba przestaje oddychać wielokrotnie w ciągu nocy i jest narażona na poważne konsekwencje zdrowotne. Istnieje jednak coraz więcej danych naukowych wskazujących, że te dwa zaburzenia mogą mieć ze sobą więcej wspólnego niż wcześniej sądzono.

 

Wykazano, że od 39 do 58% pacjentów z OBS cierpi także na bezsenność. Natomiast nawet 43% osób starszych cierpiących na przewlekłą bezsenność ma również niezdiagnozowany bezdech senny.

 

Ale czy bezsenność wynika z bezdechu sennego, czy odwrotnie? I czy ma to znaczenie?

 

W badaniu pilotażowym opublikowanym w czasopiśmie Sleep wykazano silny związek między tymi dwoma zaburzeniami snu. Aby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego osoby cierpiące na bezsenność budzą się w nocy, prowadzący badanie dr Barry Krakow z zespołem zbadał 20 pacjentów bez zdiagnozowanego bezdechu sennego i stwierdził, że 18 na 20 osób cierpi na zaburzenia oddychania podczas snu, które powodują budzenie się po zaśnięciu. Stwierdzono, że jedenastu z tych pacjentów faktycznie cierpi na OBS.

 

Dr Emerson Wickwire, dyrektor Behavioral Sleep Medicine i współdyrektor Center for Sleep Disorders w Pulmonary Disease and Critical Care Associates w Columbia w stanie Maryland, przeprowadził natomiast szeroko zakrojone badania nad bezsennością u pacjentów z bezdechem sennym.

 

„Istnieją wyraźne dane potwierdzające, że pacjenci z bezdechem sennym są bardziej narażeni na współistniejącą przewlekłą bezsenność, a pacjenci z bezsennością podlegają zwiększonemu ryzyku utajonych zaburzeń oddychania podczas snu” — powiedział Wickwire.

 

Wiele osób cierpiących na bezsenność ma zwężone górne drogi oddechowe, szczególnie za językiem. Niektóre z nich mają niezdiagnozowany bezdech senny, ale wiele może mieć również schorzenie zwane zespołem oporności górnych dróg oddechowych (UARS) — dodał Wickwire.

 

W tej odmianie lub prekursorze bezdechu sennego czas każdej przerwy oddechowej nie jest na tyle długi, aby zasługiwać na miano bezdechu. Jednak z powodu wielu przerw w oddychaniu powstaje reakcja stresowa, która wywołuje gonitwę myśli lub wspomnienia stresujących sytuacji przed pójściem do łóżka, powodując bezsenność.

 

Rada dla pacjentów jest taka, że jeśli cierpią na bezsenność, a do tego budzą się w nocy, powinni poprosić lekarza o wykluczenie obturacyjnego bezdechu sennego jako możliwej przyczyny problemów ze snem. Jeśli natomiast cierpią na bezdech, a jednocześnie na bezsenność, to powinni porozmawiać z lekarzem o leczeniu bezsenności jako podstawowego schorzenia, z ewentualnym zastosowaniem środków higieny snu i innych metod.

 

Terapia ze stałym utrzymywaniem dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (CPAP) jest nadal najskuteczniejszą metodą leczenia bezdechu sennego.