Przycisk drzemki: wróg czy przyjaciel?
Gdy codziennie rano naciskasz przycisk drzemki, aby uciszyć przykry dźwięk budzika, możesz wyrządzać swojemu mózgowi krzywdę. Owszem, przycisk drzemki może nam dać kilka dodatkowych minut snu, istnieje jednak ryzyko, że w tym czasie mózg zapadnie w głębszy sen, znacznie utrudniając wybudzenie się. A im trudniej jest nam się obudzić, tym bardziej czujemy się niewyspani. Konsekwencją takiego nagłego przebudzenia w fazie snu głębokiego lub REM (marzeń sennych) jest tzw. ociężałość senna, czyli okres od przebudzenia do osiągnięcia stanu pełnego czuwania, w którym jesteśmy jakby półprzytomni — zaspani i zdezorientowani. W okresie ociężałości sennej, który może trwać od 30 minut do czterech godzin, nasze zdolności decyzyjne, samokontrola, koncentracja i możliwości racjonalnego działania mogą być ograniczone. Proste zadania, podstawowe działania matematyczne oraz czynności wymagające zachowania czujności i uwagi mogą sprawiać trudności. W badaniu przeprowadzonym w Harvard Medical School, które polegało na monitorowaniu snu uczestników przez trzy dni, naukowcy odkryli, że chociaż uczestnicy czuli się całkowicie wybudzeni po czterdziestu minutach od przebudzenia, ich funkcje poznawcze nie osiągały optymalnego poziomu jeszcze przez kilka godzin. Jak zauważono mózg po prostu potrzebuje więcej czasu na osiągnięcie pełnej sprawności niż można się spodziewać. W innym badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Colorado w Boulder główny autor opracowania, prof. Kenneth Wright, zauważył, że ociężałość senna miała znaczny wpływ na czynność mózgu uczestników. „Stwierdziliśmy, że umiejętności poznawcze były gorsze po przebudzeniu niż po długotrwałym braku snu. Przynajmniej przez krótki czas skutki ociężałości sennej mogą być takie same lub gorsze niż skutki bycia pod wpływem alkoholu w stopniu dozwolonym przez prawo ruchu drogowego.”. Naturalne budzenie się jest najlepszym sposobem na przeciwdziałanie ociężałości sennej. Zazwyczaj śpimy wystarczająco długo — nasz wewnętrzny zegar biologiczny (rytm dobowy) jest nastawiony na optymalny czas budzenia, który pomaga zmniejszyć uczucie „odurzenia sennego”. Jednak nie wszyscy mają tę umiejętność lub luksus, aby budzić się naturalnie każdego dnia. Tej grupie udostępniamy kilka porad dotyczących przeciwdziałania ociężałości sennej:
