Zindywidualizowany
plan leczenia astmy
Zindywidualizowany plan leczenia astmy to plan, który opracowuje się wraz z lekarzem. Zawiera on instrukcje dotyczące kontrolowania astmy występującej u Ciebie lub u Twojego dziecka1. Ze względu na fakt, że objawy astmy i wywołujące je czynniki mogą być inne u różnych osób, plan powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb osoby z tą chorobą. W celu opracowania planu leczenia astmy u Ciebie lub Twojego dziecka należy umówić się na wizytę u lekarza. Przed rozpoczęciem leczenia astmy u Ciebie lub Twojego dziecka warto dowiedzieć się nieco więcej o tej chorobie. Jakie wczesne sygnały ostrzegawcze, objawy astmy i czynniki je wywołujące udało Ci się zaobserwować? Informacje te należy zanotować w dzienniczku lub w specjalnej aplikacji. Prowadź dzienniczek w formie papierowej lub elektronicznej, aby zapisywać w nim informacje omówione poniżej.
Czynniki wywołujące objawy astmy
Czynniki wywołujące objawy mogą być inne u różnych osób z astmą.2 Niemniej jednak do typowych należą: Istotne jest nie tylko rozpoznawanie sytuacji narażenia na tego typu czynniki, ale także sprawdzanie, czy wywołują one objawy1. Może to być przydatne Tobie i lekarzowi nie tylko do identyfikacji tego typu czynników, ale także do opracowania planu ich kontrolowania. Indywidualne czynniki wywołujące objawy astmy oraz plan ich kontrolowania należy uwzględnić w planie leczenia astmy. W kontrolowaniu narażenia na alergeny i czynniki wyzwalające objawy mogą pomóc urządzenia służące do zapewniania optymalnej jakości powietrza w pomieszczeniach.
Objawy i wczesne sygnały ostrzegawcze
Pomocna jest także znajomość objawów i wczesnych sygnałów ostrzegawczych. Do typowych objawów należy na przykład budzenie się w nocy, kaszel, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej lub duszności podczas ćwiczeń fizycznych. Objawy mogą być inne u różnych osób. Nie u wszystkich astmatyków występuje świszczący oddech. W niektórych przypadkach jedynym objawem może być kaszel3. Plan leczenia astmy powinien zawierać część dotyczącą objawów występujących u danej osoby i szczegółowe instrukcje odnośnie do sposobu radzenia sobie z nimi.
Odczyty przepływu szczytowego
Odczyt przepływu szczytowego uzyskuje się za pomocą pikflometru mierzącego prędkość, z jaką powietrze wydychane jest z płuc. Podobnie jak objawy i czynniki je wywołujące, odczyt przepływu szczytowego może być inny u każdej osoby z astmą. Z tego względu przy korzystaniu z pikflometru ważne jest, aby określić najlepszy odczyt przepływu szczytowego u Ciebie lub Twojego dziecka. „Najlepszym” odczytem jest najwyższy odczyt przepływu szczytowego, jaki można osiągnąć przy astmie kontrolowanej. Aby go określić, należy mierzyć wartości przepływu szczytowego dwa razy dziennie przez dwa tygodnie i zapisywać je w karcie odczytów przepływu szczytowego, a następnie udostępnić te dane lekarzowi. Pikflometry różnego typu mogą uzyskiwać różne odczyty, dlatego należy korzystać z jednego urządzenia. Na podstawie tych informacji lekarz może ustalić najlepszą wartość przepływu szczytowego u Ciebie lub Twojego dziecka. Z jej użyciem opracowany zostanie zindywidualizowany, pisemny plan leczenia astmy.
Strefy na pikflometrach
Wiele pikflometrów jest wyposażonych we wskaźniki stref, które może ustawić lekarz. Po ich ustawieniu pikflometr będzie wskazywać strefę zieloną, żółtą lub zieloną, umożliwiając łatwą ocenę kontroli astmy na podstawie odczytów przepływu szczytowego u Ciebie lub Twojego dziecka. Można wówczas skonsultować się ze zindywidualizowanym dokumentem planu leczenia astmy, aby postępować zgodnie z instrukcjami lekarza dotyczącymi przyjmowania leków.
Znaczenie stref
Lekarz może użyć odnotowywanych w dzienniczku informacji dotyczących czynników wywołujących objawy astmy, odczytów przepływu szczytowego, objawów i wczesnych sygnałów ostrzegawczych w celu opracowania zindywidualizowanego, pisemnego planu leczenia astmy, który będzie wykorzystywać podział na strefy. Nauczy Cię także, jak z niego korzystać w celu oceny ciężkości i częstości objawów astmy oraz zmian w odczytach przepływu szczytowego, a także jak przestrzegać związanych z nim instrukcji dotyczących przyjmowania leków na astmę. Podział na strefy i instrukcje od lekarza zostaną podane w planie leczenia astmy w układzie przypominającym drogowy sygnalizator świetlny. Kolor zielony oznacza, że astma jest właściwie kontrolowana. Nie występują u Ciebie lub Twojego dziecka żadne objawy, a przepływ szczytowy mieści się w zakresie 80–100% najlepszego odczytu. Możesz RUSZAĆ do boju z codziennymi wyzwaniami. Instrukcje dotyczące strefy zielonej zawierają szczegóły odnośnie do codziennego przyjmowania leków kontrolujących przebieg astmy.
Trzy strefy informujące o poziomie kontroli astmy są częścią planu leczenia astmy. Stosuje się tu prosty schemat oznaczeń kolorami w celu ułatwienia pacjentom i rodzicom dzieci z astmą rozpoznawania ciężkości objawów tej choroby i zmian w wartościach przepływu szczytowego. Pomaga to w identyfikacji właściwego czasu podania leków i ich odpowiedniej dawki. Wskazania systemu strefowego przypominają drogową sygnalizację świetlną, co ułatwia ich zrozumienie.
Kolor żółty wskazuje, że obecne są objawy astmy, a przepływ szczytowy mieści się w zakresie 50–80% najlepszego odczytu. Należy zachować OSTROŻNOŚĆ. Instrukcje dotyczące strefy żółtej zawierają szczegóły odnośnie do częstotliwości przyjmowania leków doraźnych i sytuacji, w których należy skontaktować się z lekarzem.
Kolor czerwony oznacza, że obecne są ciężkie objawy astmy, a przepływ szczytowy wynosi poniżej 50% najlepszego odczytu. Należy ZAPRZESTAĆ wykonywania jakichkolwiek czynności i wezwać pomoc medyczną. Instrukcje dotyczące strefy czerwonej zawierają szczegóły odnośnie do niezwłocznego użycia leków doraźnych i skontaktowania się z lekarzem lub wezwania pogotowia ratunkowego.
Strefa zielona
Strefa żółta
Strefa czerwona
Dlaczego plan leczenia astmy jest tak przydatny?
Nadal nie masz pewności co do korzyści płynących ze stosowania planu leczenia? Pomaga on:
Jeśli moje dolegliwości związane z astmą zmienią się, to czy plan nie okaże się nieaktualny? Twój plan leczenia astmy powinien być weryfikowany i aktualizowany co najmniej raz w roku podczas wizyty kontrolnej u lekarza1. Należy go zabierać ze sobą na każdą wizytę dotyczącą leczenia astmy, także w przypadku pobytów na oddziale ratunkowym czy wizyt konsultacyjnych, aby możliwe było uwzględnienie w nim wszystkich zmian dotyczących kontrolowania astmy. Plan leczenia będzie także cennym źródłem informacji dla personelu szpitalnego, szczególnie w przypadku występujących u Ciebie trudności z mówieniem ze względu na objawy astmy2.
Grunt to dobre przygotowanie
Lista numerów do kontaktu w sytuacjach nagłych. Plan leczenia powinien zawierać numer telefonu lekarza i listę numerów alarmowych. Plan należący do Twojego dziecka musi zawierać także numer Twojego prywatnego telefonu komórkowego. Dobre przygotowanie kluczem do sukcesu. Po uzyskaniu zindywidualizowanego planu leczenia astmy opracuj plan wprowadzenia go w życie! Miej plan leczenia zawsze pod ręką, aby móc podjąć skuteczne działania. Kopię planu należy przechowywać w ogólnodostępnym miejscu, np. na drzwiach lodówki. Powinno się ją także zabierać wraz z lekami doraźnymi w przypadku podróży. Jeden z egzemplarzy należy także przechowywać w torebce, plecaku lub portfelu, aby zawsze móc z niego skorzystać. Zapoznaj z planem wszystkich, którzy mają udział w opiece nad osobą z astmą. Dotyczy to wszystkich członków Twojej rodziny, ponieważ muszą wiedzieć, jak zachować się w sytuacji nagłej. Jeśli plan należy do Twojego dziecka, przekaż jego egzemplarz szkołom i zapoznaj z jego treścią nauczycieli i trenerów Twojej pociechy. Dbaj o aktualizowanie planu leczenia astmy. Objawy astmy, czynniki je wyzwalające i leki mogą zmieniać się z biegiem czasu. Należy regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne i aktualizować plan leczenia astmy w miarę potrzeb.
ZASTRZEŻENIE:
informacje podane w tej witrynie internetowej służą wyłącznie do celów poglądowych i nie zastępują porady lekarza.
PRZYPISY: [2] asthma.org.uk/advice/manage-your-asthma/action-plan. Informacje z października 2017 roku. [3] Webmd.boots.com. Asthma/guide/asthma-symptoms. Informacje z października 2017 roku.
[1] mayoclinic.org/diseases-conditions/asthma/in-depth/asthma/art-20044888. Informacje z października 2017 roku.
